Kuva u Rwanda rwegurirwa Ababiligi ngo rube umukoroni warwo, ntabwo u Rwanda rwigeze rugira amahoro, kuko Ababiligi bakigera mu Rwanda batangiye gusenya igihugu, bazana ibibi byose wakorera ikiremwa muntu harimo no gutegura umugambi wa jenoside yakorewe abatutsi 1994. Nubwo bakoze ayo mabi yose u Rwanda, ntibarekeye kuko nanubu bagikora ibishoboka byose ngo bahungabanye umutekano w’u Rwanda mu buryo buziguye ndetse no gukorana nabashaka guhungabanya umutekano w’igihugu.
Ibi sibya none, kuko Ububirigi nibo bafatanije na Paremehutu gutegura no gukora genocide yakorewe abatutsi; aho abatutsi bagiye bicwa mu bihe bitandukanye kuva 1959 ndetse bafatanya no gutegura iya rurangiza yabaye mu 1994. Nyuma ya genocide yakorewe abatutsi Ababiligi babereye ubwugamo abakoze genocide yakorewe abatutsi mu Rwanda, batagatifuza intarahamwe n’abacanyi benshi maze babaha ubwenegihugu , ubu baridegembya mu Bubiligi.
Kugeza na nubu, Ababiligi bakomeje umugambi wo guhungabanya umutekano w’u Rwanda. Ababiligi bakomeje ibikorwa byo guhungabanya umutekano w’u Rwanda binyuze mu gutera inkunga imitwe y’iterabwoba nka FDLR n’indi myinshi binyuze mu gutegura no guha rugari abana b’interahamwe zakoze genocide bababumbira mu kiryabarezi cyizwi nka Jambo Asbl na FDU Inkingi ngo bazakomeze umugambi w’ababyeyi babo n’ababiligi wo kwica abatutsi batarangije mu Rwanda .
Jambo asbl ishyikiwe na Leta y’ububiligi kamwe mu kazi kayo ka buri munsi harimo ubuvuguzi bakorera imitwe y’iterabwoba binyuze mu kinyamakuru cyabo jambo news ndetse no gutegura ibiganiro bagamije kuvugira iyo mitwe igamije guhungabanya umutekano w’u Rwanda cyne cyane FDLR.
Muri 2014, uwari umukuru wa Jambo asbl Placide Kayumba kuri ubu uyobora FDU Inkingi yashinzwe na Ingabire Victoire, akaba na mwene Ntawukuriryayo Dominique wahamijwe ibyaha bya Jenoside yakorewe abatutsi, yagiye mu mashyamba ya Kongo agirana ikiganiro na Brig Gen Iyamuremye Gaston uzwi nka Victor Byiringiro, naho Laure Uwase yerekeza mu Burundi kubonana niyo mitwe y’iterabwoba muri 2016 abifashijwemo na Leta y’u Burundi. Banabonye na Guillaume Bunyoni wari Minisitiri w’umutekano muri icyo gihe ariko umugambi ari ukureba icyakorwa ngo bahungabanye umutekano w’U Rwanda. Ibi byose bikaba bikorerwa k’ubutaka bw’Ububirigi kandi kumugaragaro ubuyobozi bubirebera.
FDU Inkingi na Jambo asbl bakorera mu Bubirigi, buri kwezi bakusanya amafaranga agenewe gufasha imitwe y’iterabwoba nka FDLR mu bikorwa byayo byo guhungabanya umutekano n’ituze ry’abanyarwanda harimo no gusubukura umugambi wo kurimbura abatutsi. Sibi gusa bakorera mu Bubirigi gusa, kuko banakora ibikorwa byo gupfobya jenoside yakorewe Abatutsi ku mugaragaro kandi Ububirigi ngo bufite itegeko rikumira rikanahana icyo cyaha, gusa bwo bwahisemo kwica ijisho bati ntitwakwikura abasangirangendo twatangiranye byose harimo no guhelkura u Rwanda.
Ntabwo wavuga uruhare rw’ababiligi mu guhungabanya umutekano w’u Rwanda utavuze Paul Rusesabagina wahawe ubwenegihugu n’Ababiligi, bamufasha gushinga baringa yitwa “Fondation Rusesabagina” aho yakusanyaga amafaranga yitwaje Film Hotel Rwanda, akohererezwa umutwe w’inyeshyamba w’iterabwoba wa FLN washinzwe na Paul Rusesabagina.
Uku gukusanya imisanzu yo koherereza umutwe w’inyeshyamba w’iterabwoba byakorwaga ku manywa y’ihangu mu Bubiligi ndetse byaje gutuma mu ijoro rya tariki 19 Kamena 2018 abari muri uyu mutwe w’iterabwoba wa FLN washinzwe na Rusesabagina bitwaje imbunda, barashe abantu mu Murenge wa Nyabimata mu Karere ka Nyaruguru bicamo babiri abandi barakomereka. Icyo gihe bakomerekeje n’Umunyamabanga Nshingwabikorwa w’Umurenge , Nsengiyumva Vincent batwika n’imodoka ye.
Tariki ya 15 Ukuboza 2018 inyeshyamba za Rusesabagina FLN bakoresheje za nkunga bahawe ndetse zakusanyirijwe mu Bubiligi bazateze imodoka eshatu zari zitwaye abantu, bicamo babiri bakomeretsa abandi umunani, mu gitero cyabereye mu muhanda Rusizi-Nyamagabe mu ishyamba rya Nyungwe mu Murenge wa Kitabi mu Karere ka Nyamagabe.
Ibi bitero byose hamwe n’ibindi tutavuze byakozwe n’iyi mitwe y’iterabwoba byiciwemo abaturage icyenda, abandi birabahungabanya bikomeye, abandi bakurizamo ubumuga budakira, hatwikwa imodoka nyinshi ndetse hanasahurwa imitungo indi iratwika.
Kugeza n’uyu munsi Ububiligi buracyakuruza inda mu gukorana na buri wese uvuze ko utifuriza ineza u Rwanda ngo burebe ko hari icyo bakora mu guhungabanya umutekano w’u Rwanda ariko disi hari icyo batamenye ko burya u Rwanda rwa kera si rwo rw’uyu munsi. Babarashukaaa.