• Home
  • AMAKURU
    • Mu Rwanda
    • Mu Mahanga
  • POLITIKI
  • ITOHOZA
  • UBUKUNGU
  • IKORANABUHANGA
  • IMIKINO
  • SHOWBIZ
  • HIRYA NO HINO
  • MULTIMEDIA
    • Videwo
  • Ahabanza
  • Abo Turibo
  • Twandikire

RUSHYASHYA

Kandaho
  • Home
  • AMAKURU
    • Mu Rwanda
    • Mu Mahanga
  • POLITIKI
  • ITOHOZA
  • UBUKUNGU
  • IKORANABUHANGA
  • IMIKINO
  • SHOWBIZ
  • HIRYA NO HINO
  • MULTIMEDIA
    • Videwo
Inkuru zigezweho
  • APR FC yatangaje umunya-Maroc Taleb Abderrahim nk’umutoza wayo mu gihe cy’Imyaka 2 iri imbere ishobora kongerwa   |   17 Jun 2025

  • FDLR iracyari ihurizo rikomeye ku mutekano w’u Rwanda   |   17 Jun 2025

  • Munezero Valentine afatanyije na Mukandayisenga Benitha begukanye irushanwa rya Beach Volleyball   |   16 Jun 2025

  • APR BBC yabaye ikipe ya mbere mu Rwanda igeze ku mwanya wa Gatatu mu irushanwa rya Basketball Africa League (BAL)   |   13 Jun 2025

  • Ububirigi, ibere ritindi ryonsa imitwe yo guhungabanya umutekano w’u Rwanda     |   12 Jun 2025

  • Burundi: Ntagitunguranye CNDD-FDD yihaye imyanya yose mu matora atarimo abo bari bahanganye   |   12 Jun 2025

 
You are at :Home»Amakuru»Mu Rwanda»Kwiyahura bishobora kwirindwa mu gihe buri wese abigizemo uruhare

Kwiyahura bishobora kwirindwa mu gihe buri wese abigizemo uruhare

Editorial 31 Mar 2017 Mu Rwanda

Mutuyimana Rose w’imyaka 21 arwariye mu bitaro bya Kaminuza bya Kigali (CHUK) nyuma yo gushaka kwiyahura kubera ibibazo byo mu muryango.

Uyu mukobwa wo mu mudugudu wa Ruyange, akagari k’Agatabaro, Umurenge wa Kimisagara mu karere ka Nyarugenge, ku itariki ya 14 Werurwe, nibwo hamenyekanye inkuru ko yashatse kwiyahura, ubwo yanywaga umuti witwa “tiyoda” .

Si mu Rwanda gusa igikorwa nk’iki cyo gushaka kwiyambura ubuzima cyabonetse, kuko no mu bihugu bitandukanye ku isi hari abandi bantu bagaragara mu bikorwa byo gushaka kwiyahura.

Umuntu yakwibaza impamvu zateye uyu mwana w’umukobwa gushaka kwiyahura. Iki kibazo nicyo impuguke twaganiriye zatubwiyeho bimwe mu bituma hari abantu bamwe bifuza kuva muri uyu mubiri biyahuye mu buryo ubu cyangwa buriya.

Nk’uko Dr Ngirababyeyi Alfred ni inzobere mu kuvura indwara zo mu mutwe muri CARAES Ndera. Avuga ko kwiyahura ari igikorwa umuntu akora we ubwe agamije kwiyambura ubuzima kubera impamvu runaka. Uburyo bikorwamo rero ni bwinshi; burimo kunywa cyangwa kurya ibintu bihumanya nk’uburozi cyangwa kugongwa n’imodoka ku bushake bwawe.

Impamvu zitera kwiyahura ni nyinshi nk’uko yakomeje abivuga. Zirimo: kuba umuntu afite ikibazo mu mutwe, kugira ibikomere kubera amateka, cyangwa kuba warabaye imbata y’ibiyobyabwenge nk’urumogi, ibisindisha, kokayine, heroyine n’ibindi.

Mu zindi mpamvu zitera kwiyahura harimo gutakaza icyizere cy’ubuzima, amakimbirane yo mu miryango n’ibindi. Umuryango mpuzamahanga wita ku buzima, mu cyegeranyo cyawo cyo mu mwaka w’2015, kivuga ko abantu barenga gato miliyoni 300 nta cyizere cy’ubuzima bari bafite; ni ukuvuga 4,4% by’abatuye isi.

Ubushakashatsi bukaba bukomeza kwerekana ko uku gutakaza icyizere no kwiheba ari imwe mu mpamvu zituma habaho kwiyahura ndetse umubare w’ababayeho muri ubwo buzima ugenda wiyongera; aho ugera ku bihumbi 80 buri mwaka.

Dr Ngirababyeyi yakomeje avuga ko abafite ibibazo byo mu mutwe bashobora kurindwa kwiyambura ubuzima mu gihe bitaweho bagahabwa imiti yabugenewe kandi bagafashwa gusubira mu buzima busanzwe barindwa impamvu yatumye bagira ubwo burwayi.

Dr Ngirababyeyi avuga kandi ko 10% by’abafite imigambi yo kwiyahura babasha kubigeraho; yongeraho ko bagomba gukurikiranirwa hafi, bityo bagafashwa kureka uwo mugambi mubi.

Abafite ibyo bibazo byo mu mutwe byatuma habaho kwiyambura ubuzima bakeneye kwegerwa bakaganirizwa, bityo bagafashwa kongera gutekereza neza kugira ngo bibagirwe gahunda yo kwiyahura.

Dr Ngirababyeyi yavuze kandi ko kwiyahura bitewe no kugira ibibazo byo mu mutwe byakozweho ubushakashatsi maze bigaragara ko hafi 90% biba bifitanye isano.

Uruhare rw’imiryango yabo

Abantu benshi biyahura kuko baba bafite ibibazo byabarenze. Icyo gihe rero icyo baba bagamije ni uguhungira kure ibyo bibazo. Muri icyo gihe usanga baragize imyitwarire itandukanye nko kwigunga, kumva badatuje, kwiyanga, kutigirira icyizere n’ibindi.

Dr Ngirababyeyi akomeza avuga ko muri iki gihe hari icyo umuryango ndetse n’abaturanyi bakwiriye gukora amazi atararenga inkombe.

Dr Ngirababyeyi ufite ubunararibonye mu kwitaho abafite ibi bibazo byo mu mutwe, avuga ko abantu bakwiye kumenya ibimenyetso abashaka kwiyahura bagenda bagaragaza; harimo ibyavuzwe hejuru kugira ngo batabare ufite iki kibazo, nko guhita bamujyana kwa muganga hari abazobereye ibijyanye n’ubuvuzi bw’indwara zo mu mutwe kuko baba bazi uko bamuvura bityo agasubira mu buzima busanzwe.

Yagize ati:” nk’ubundi burwayi bwose burimo indwara y’umutima, kanseri n’izindi; ibitera kwiyahura nabyo bivurwa ari uko umuntu agiye kwa muganga akabonana n’impuguke mu buvuzi”.

Yakomeje avuga ko hari imiryango imwe n’imwe cyane cyane y’abihayimana itanga ubujyanama bufasha mu gutuma abafite ibyo bibazo byo kwiyahura bagaruka mu murongo mwiza.

Umuyobozi w’idini ya Isilamu mu Rwanda, we avuga ko idini ya Isilamu ifite amategeko igenderaho abuza kwiyahura. Yagize ati:” Uko bimeze kose, Imana yahaye buri wese ubuzima, kugira ngo ashyire mu bikorwa umugambi wayo muri iyi si. Iyi mibiri ni iy’Imana si iyacu. Ubwo rero niyo igomba kugena igihe imirimo yacu ku isi igomba kurangirira. Si twebwe tubigena”.

Korowani ivuga ko” nta muntu wiyahuye uzajya mu ijuru”. Yavuze ko abaturage bashobora kugira icyo bakora kugira ngo umuntu atiyahura.

Umuyobozi w’idini ya Isilamu mu Rwanda yagize ati:” niyo mpamvu mu idini yacu ya Isilamu tutemera kunywa ibisindisha kuko ari imwe mu mpamvu zatuma uwabinyoye yiyahura. Ntitunemera n’ibindi bishobora gukoreshwa kuyobya ubwenge”.

Umuco nyarwanda kimwe n’indi migenzo yemewe ntabwo bishyigikira ibyerekeranye no kwiyahura.

-6207.jpg

Nk’uko bitangazwa n’umwe mu basaza w’imyaka 81 wo murenge wa Kinyinya mu karere ka Gasabo, umuntu wiyahuye nta cyubahiro agenerwa mu gihe cyo kumushyingura nk’undi wese witabye Imana azize urupfu rusanzwe.

Yakomeje avuga kandi ko igikorwa cyo kwiyahura, nyirukugikora afatwa nk’umuntu udafite agaciro witesheje icyubahiro mu buryo ubu n’ubu.

Umuvugizi wa Polisi y’u Rwanda Assistant Commissioner of Police (ACP) Theos Badege we avuga ko abagize umuryango we bashobora kumurinda kwiyahura.

Yavuze ko buri wese abaye ijisho rya mugenzi we byatuma hari igikorwa “ mu gihe ukurikiranye ibyo umuturanyi wawe arimo gukora, ushobora kumenya ko afite gahunda yo kwiyahura bityo ukaba wabimurinda”.

ACP Badege yakomeje avuga ko ikintu cyose cyatuma umuntu ashaka kwiyahura gishobora kurindwa kuko nta mpamvu n’imwe yo kwiyambura ubuzima.

Yakomeje avuga ko Polisi y’u Rwanda ikora ibishoboka byose kugira ngo ntihabeho kubura ubuzima muri ubu buryo. Hariho imikoranire n’abaturage mu gukumira ibyaha ndetse n’ingamba zo guca no gukumira ikoreshwa ry’ibiyobyabwenge; byose bitanga umusaruro ku buryo bugaragara.

Yagize ati:”iyo dufata abakoresha ibiyobyabwenge ndetse tugakangurira n’ababikoresha kubireka; icyo gihe tuba turimo kurinda ko habaho impfu nk’izi zirimo no kwiyahura”.

Yakomeje asaba abaturage ndetse n’imiryango y’abafite ibyo bibazo gufatanya bagashakira hamwe umuti utuma hatabaho kwiyahura cyane cyane binyuze mu mugoroba w’ababyeyi nk’urubuga rwo gushakira hamwe umuti w’ibibazo by’aho batuye.

Abantu kandi barakangurirwa kwirinda impamvu zituma abantu bamwe bahitamo kwiyahura kuko bihanwa n’amategeko.

Ingingo y’147 yo mu gitabo cy’amategeko ahana ibyaha mu Rwanda igira iti:” Kwiyahura ntibihanirwa. Ariko umuntu wese: woshya undi kwiyahura; ufasha undi kwiyahura; utuma undi yiyahura kubera kumutoteza; ahanishwa igifungo kuva ku myaka ibiri (2) kugeza ku myaka itanu (5)”.

RNP

2017-03-31
Editorial

IZINDI NKURU

Kiyovu SC yafashe umwanya wa mbere w’agateganyo nyuma yo gutsinda Rayon Sports 2-0, Marines FC yanyagiwe na Bugesera FC 6-2

Kiyovu SC yafashe umwanya wa mbere w’agateganyo nyuma yo gutsinda Rayon Sports 2-0, Marines FC yanyagiwe na Bugesera FC 6-2

Editorial 06 Dec 2021
Abakandida bemewe ku mwanya wa Perezida wa Repubulika bamenyekanye

Abakandida bemewe ku mwanya wa Perezida wa Repubulika bamenyekanye

Editorial 06 Jun 2024
Uwahoze akuriye iperereza muri FDLR yatangaje ko gutera ingabo z’u Rwanda ari ukwiyahura

Uwahoze akuriye iperereza muri FDLR yatangaje ko gutera ingabo z’u Rwanda ari ukwiyahura

Editorial 11 Mar 2023
Kwipimisha no kuba warakingiwe COVID-19 ni bimwe mu bizibandwaho kugirango abafana bazitabire imikino Nyafurika ya Baskeball na Volleyball izabera muri Kigali Arena

Kwipimisha no kuba warakingiwe COVID-19 ni bimwe mu bizibandwaho kugirango abafana bazitabire imikino Nyafurika ya Baskeball na Volleyball izabera muri Kigali Arena

Editorial 20 Aug 2021
Kiyovu SC yafashe umwanya wa mbere w’agateganyo nyuma yo gutsinda Rayon Sports 2-0, Marines FC yanyagiwe na Bugesera FC 6-2

Kiyovu SC yafashe umwanya wa mbere w’agateganyo nyuma yo gutsinda Rayon Sports 2-0, Marines FC yanyagiwe na Bugesera FC 6-2

Editorial 06 Dec 2021
Abakandida bemewe ku mwanya wa Perezida wa Repubulika bamenyekanye

Abakandida bemewe ku mwanya wa Perezida wa Repubulika bamenyekanye

Editorial 06 Jun 2024
Uwahoze akuriye iperereza muri FDLR yatangaje ko gutera ingabo z’u Rwanda ari ukwiyahura

Uwahoze akuriye iperereza muri FDLR yatangaje ko gutera ingabo z’u Rwanda ari ukwiyahura

Editorial 11 Mar 2023
Kwipimisha no kuba warakingiwe COVID-19 ni bimwe mu bizibandwaho kugirango abafana bazitabire imikino Nyafurika ya Baskeball na Volleyball izabera muri Kigali Arena

Kwipimisha no kuba warakingiwe COVID-19 ni bimwe mu bizibandwaho kugirango abafana bazitabire imikino Nyafurika ya Baskeball na Volleyball izabera muri Kigali Arena

Editorial 20 Aug 2021
Kiyovu SC yafashe umwanya wa mbere w’agateganyo nyuma yo gutsinda Rayon Sports 2-0, Marines FC yanyagiwe na Bugesera FC 6-2

Kiyovu SC yafashe umwanya wa mbere w’agateganyo nyuma yo gutsinda Rayon Sports 2-0, Marines FC yanyagiwe na Bugesera FC 6-2

Editorial 06 Dec 2021
Abakandida bemewe ku mwanya wa Perezida wa Repubulika bamenyekanye

Abakandida bemewe ku mwanya wa Perezida wa Repubulika bamenyekanye

Editorial 06 Jun 2024
prev
next

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

INKURU ZAKUNZWE CYANE

Ibitangaza byijejwe na Perezida Ndayishimiye bisize ahubwo u Burundi mu kangaratete

Ibitangaza byijejwe na Perezida Ndayishimiye bisize ahubwo u Burundi mu kangaratete

21 May 2025
AFC/M23 yasabye Perezida Tshisekedi ko yerura akavuga ko ashaka imishyikirano

AFC/M23 yasabye Perezida Tshisekedi ko yerura akavuga ko ashaka imishyikirano

14 Mar 2025
Perezida Paul Kagame yakurikiye umukino u Rwanda rwatsinzemo Djibouti 3-0 hashakwa itike ya CHAN 2025

Perezida Paul Kagame yakurikiye umukino u Rwanda rwatsinzemo Djibouti 3-0 hashakwa itike ya CHAN 2025

31 Oct 2024
Tariki ya 1 Ukwakira: Umunsi wahinduye amateka y’Abanyarwanda “Beatrice Uwera”

Tariki ya 1 Ukwakira: Umunsi wahinduye amateka y’Abanyarwanda “Beatrice Uwera”

01 Oct 2024
“Agafanta” Perezida wa Tchad yasigiye abasirikari b’u Burundi kabakozeho!

“Agafanta” Perezida wa Tchad yasigiye abasirikari b’u Burundi kabakozeho!

15 Jul 2024

AKA RUSHYASHYA

KWAMAMAZA

HIRYA NO HINO

Tariki ya 1 Ukwakira: Umunsi wahinduye amateka y’Abanyarwanda “Beatrice Uwera”

Tariki ya 1 Ukwakira: Umunsi wahinduye amateka y’Abanyarwanda “Beatrice Uwera”

01 Oct 2024
Harya ngo “Abanyarwanda bishimye ku gahato”? Igikundiro nticyingingwa Mureke kuba Indashima

Harya ngo “Abanyarwanda bishimye ku gahato”? Igikundiro nticyingingwa Mureke kuba Indashima

28 Jun 2024
Kapiteni w’Amavubi Bizimana Djihad n’ikipe ye ya Kryvbas Kryvi Rih FC yo muri Ukraine babonye itike yo gukina Europa League

Kapiteni w’Amavubi Bizimana Djihad n’ikipe ye ya Kryvbas Kryvi Rih FC yo muri Ukraine babonye itike yo gukina Europa League

16 May 2024
Ni iki cyiza cyava kuri Jean Paul Turayishimye wanywanye na bene Bagosora? 

Ni iki cyiza cyava kuri Jean Paul Turayishimye wanywanye na bene Bagosora? 

11 Apr 2024
Amafoto – Ivory Coast yatsinze Nigeria 2-1 yegukana igikombe cy’Afurika 2023

Amafoto – Ivory Coast yatsinze Nigeria 2-1 yegukana igikombe cy’Afurika 2023

12 Feb 2024
Ibiganiro Leta ya Kongo-Kinshasa nikomeza kubigarama izota umuriro wa M 23 kandi uduce twa Kivu twihaze k’umutekano

Ibiganiro Leta ya Kongo-Kinshasa nikomeza kubigarama izota umuriro wa M 23 kandi uduce twa Kivu twihaze k’umutekano

20 Nov 2023
SADC byashoboka ko yahuza Intego na FARDC Yahisemo Kwifatanya n’Abajenosideri ba FDLR, M23 mu Mambo za Goma biraherera hehe?

SADC byashoboka ko yahuza Intego na FARDC Yahisemo Kwifatanya n’Abajenosideri ba FDLR, M23 mu Mambo za Goma biraherera hehe?

06 Nov 2023

KWAMAMAZA

KWAMAMAZA

Kandaho

KWAMAMAZA

KWAMAMAZA

Rushyashya
Rushyashya ni Ikinyamakuru cya Sosiyete Ebenezer Media Group ltd, cyatangiye gukora mu mwaka w'2000. Kugeza ubu dukorera ku imigabane yose y'isi.

CONTACTS


P.O Box: 4305 Kigali-Rwanda
Call: +250 788 429 205
Whatsapp:+250 781 632 040
Emails: info@rushyashya.net , rushyashyanewsofficial@gmail.com

- Abo Turibo
- Twandikire
- Kwamamaza

Iyandikishe ujye ubona Amakuru

DUKURIKIRE

© Copyright 2019, All Rights Reserved
Rushyashya - Amakuru