Mu gihe u Rwanda rwari mu rugamba rwo kwibohoza, hagati mu myaka ya 1990, havutse igikoresho cy’ingenzi cyatumye urugamba rugera ku ntego: Radio Muhabura. Iyi radiyo ntiyari isanzwe. Yari ijwi ry’urugamba, ikiraro cyahuzaga Rwandarugamba n’abaturage, ndetse n’abanyarwanda bari hanze y’igihugu.
Intekerezo ya Paul Kagame
Igitekerezo cyo gutangiza Radio Muhabura cyaturutse kuri Chairman wa High Command, Maj Gen. Paul Kagame. Yari azi neza uburemere n’imbaraga z’itangazamakuru, cyane cyane radiyo, nk’intwaro ikomeye yo kugeza ku baturage ibitekerezo bya RPF/A, kubasobanurira impamvu y’urugamba, no kubashishikariza kurushyigikira.
Uko Radio Muhabura Yatangijwe
Lt Col. Ndore Rurinda, umwe mu bayobozi b’ingenzi ba RPA, yari mu itsinda ryatangije Radio Muhabura. Avuga ko uburyo bwose bwo gutegura iyi radiyo bwari bwubakitse ku nzego zifatika: hariho ishami ry’inkuru n’amakuru, iry’ikoranabuhanga, n’iry’umutekano. Buri shami ryari rifite ubuyobozi bwaryo kandi rikorera mu buryo buteguye, icyarimwe cyubahiriza umutekano no kugera ku butumwa.
Aho Radiyo Yatangiriye n’Icyo Izina Rihagazeho
Radiyo yatangiriye mu misozi ya Virunga, ku musozi wa Muhabura. Izina “Muhabura” ryavuye ku kuba iyo radiyo yari ku musozi muremure, bityo bikayifasha gusakaza amajwi kure cyane. Ibi byatumye ijwi ryayo ryumvwa mu Rwanda hose ndetse no mu mahanga.
Ubushobozi n’Ibitangazamakuru Mpuzamahanga
RPF ntiyashatse gukoresha itangazamakuru mpuzamahanga kuko ibyo bitangazamakuru byari bidashishikajwe n’ukuri ku bibera mu Rwanda. RPF nk’ihuriro ry’abaturage, yifuzaga guhamya ko urugamba ari urw’abanyarwanda ubwabo. Nta mpamvu yo kurwana urugamba ukoresheje “abahembwa” nk’uko Rurinda abivuga, ahubwo hakenewe abazi impamvu barwana. Radio Muhabura yabaye intwaro y’ubutumwa n’imyumvire.
Uburyo Yimukaga
Iyo hari hakenewe kwimura Radio Muhabura kubera impamvu z’umutekano, byabaga byoroshye. Bafataga “udusanduku” duke bakimukira ahandi hatari hafi y’umwanzi, ariko bagakomeza gukoresha fréquence imwe kugira ngo abaturage batakubitirwa kwumva. Yagiye yimurwa inshuro zirenga enye, kuva mu misozi ya Virunga kugera i Bungwe, Kaniga, n’ahandi.
Imikorere n’Ubushobozi Bwihariye
Radiyo yakoreraga mu bwihisho. Generator yayo yajyaga munsi y’ubutaka kugira ngo umwotsi n’urusaku bitayigaragaza. Studio n’aho banyuzaga amakuru byari mu myobo irinzwe bikomeye. Abatekinisiye baje kuzana uburyo bwo gukoresha antennes z’insinga aho gukoresha ibyuma binini byari kugaragaza aho bari.
Kugarura Abari Kuri Radio Rwanda
Ibitangazamakuru byari bikomeje gutangaza inkuru zisebya RPF. Ariko kubera imikorere ya Radio Muhabura, bamwe mu bakozi ba Radio Rwanda batangiye kwiyunga kuri RPF. Muri bo harimo Louise Kayibanda, wabaye igikoresho gikomeye mu gusubiza ibitangazamakuru byo hanze no kongera ijwi rya RPF.
Kugera Kure: Inkuru z’Ibyaranze Intambara
Radio Muhabura yakomeje gukura, igira n’ishami ry’amafoto n’amashusho. Abaturage bari imbere mu gihugu ndetse n’abari hanze, bahoraga babona amakuru y’ukuri kuri RPA. Iyo habaga hari igitero giteguwe, abari kuri radiyo bashoboraga kumenya amakuru mbere y’igihe, bakaburira abaturage.
Gusakaza Inkuru Ufite AK47
Rurinda avuga ko hari ubwo bajyaga gutara inkuru bafite imbunda mu ntoki. Urugamba rwari rugikomeje, ariko n’umurimo wo kugeza ukuri ku banyarwanda ntiwigeze ugaragara nk’uworoheje. Ibi byerekana ubwitange bukomeye.
Radio Muhabura ntiyari radiyo isanzwe. Yabaye ijwi ry’impinduka, isoko y’ubwiyunge, n’intwaro ikomeye yatsinze urwango n’ikinyoma. Rurinda ayisobanura nk’intwaro ikomeye cyane yarushaga imbunda kure. Yari iy’abanyapolitiki n’abasirikare, ariko cyane cyane iy’abanyarwanda bose bifuza impinduka n’ubwigenge.
Radio Muhabura ni igice kidashobora gutandukanywa n’intsinzi y’urugamba rwo kubohoza u Rwanda.